Zoals je waarschijnlijk uit de titel van dit artikel al kunt opmaken vallen er veel vragen te stellen over wat er gebeurt met onze gedoneerde euro’s aan de goede doelen in Nederland. Wat we zeker weten is dat bij de werving van donateurs voor goede doelen grote bedragen aan de strijkstok blijven hangen van de CEO’s en commerciële bureaus.
Een consument die voor een tientje per maand donateur wordt van een goed doel, is het eerste jaar alleen maar aan het betalen voor het commerciële bureau die de donateurs binnenhalen. Er komt dan nog geen euro terecht bij het goede doel zelf. Pas na ongeveer een jaar komt de maandelijkse donatie terecht bij het goede doel.
Salarissen directeuren goede doelen
Natuurlijk is het fantastisch dat zovelen burgers vrijwilligerswerk willen verrichten voor een maximale vrijwilligersbijdrage van maximaal 210 euro per maand in 2024.
Maar voor zulke bedragen komt de gemiddelde directeur van de goede doelen organisatie zijn bed niet uit. Neem bijvoorbeeld de directeur van de KNRM. Volgens officiële opgave verdiende hij in ‘2022 185.000 euro per jaar terwijl de vrijwilligers die hun leven op het spel zetten om mensen te redden precies 1,25 euro per uur ontvangen als symbolisch bedrag voor hun werk.
En dit is zeker geen uitzondering, bekijk hier de lijst met verdiensten van de bobo’s van de andere goede doelen. Het is begrijpelijk dat je als CEO van een organisatie een leuk salaris wil verdienen, maar je kunt je afvragen of dit soort bedragen wel te verantwoorden zijn als de organisatie hoofdzakelijk draait op donaties. Zouden deze organisaties dan niet functioneren zonder de grootverdieners aan het hoofd? Wij betwijfelen dat ten zeerste.
Wervingsbureaus en aanverwante organisaties
Maar de exorbitante salarissen van de bobo’s is nog niet eens al het geld wat niet terecht komt bij het doel van het goede doel. Nee, een heel groot deel van onze euro’s gaat naar de vele wervingsbureaus en aanverwante organisaties die moeten zorgen dat de centjes binnen blijven komen.
Vermogen van 20 miljoen
Als we kijken naar de jaarcijfers van de grootste wervingsbureaus die zorgen dat jij en ik donateur worden blijkt dat die zomaar een eigen vermogen kunnen hebben van 20 miljoen euro of meer, verworven met hun activiteiten voor bijvoorbeeld het Armoedefonds, Amnesty, SOS Kinderdorpen… enz.
Deze bureaus bedienen misschien ook commerciële klanten, maar die vormen de minderheid van hun omzet. Als je ervan uitgaat dit soort bedragen aan goede doelen worden verdiend dan kun je je toch wel afvragen of dat niet een beetje veel is.
Geen toezicht
Het vermogen en inkomen van de eigenaren van deze bureaus valt buiten het toezicht van het Centraal Bureau Fondsenwerving, de instantie die de goede doelen controleert.
Een directeur van een goededoelenorganisatie is onderworpen aan een salarisplafond en mag eigenlijk niet meer verdienen dan 153.000 euro per jaar. Maar de externe partijen die zorg dragen voor de werving van donateurs mogen zelf bepalen hoeveel inkomen en vermogen hun medewerkers verdienen.
No cure, no pay
Het komt je misschien wel bekend voor, van die studenten die je op straat aanspreken of die aanbellen. Het zijn helemaal geen vrijwilligers van de goede doelen maar betaalde studenten die bonussen verdienen voor elke donateur die ze binnenhalen.
Ze werken voor gespecialiseerde bedrijven en die ontvangen gemiddeld 120 euro voor elke donateur die ze werven voor het goede doel. En die donateurs worden vervolgens doorverkocht aan goede doelen.
De goede doelen zelf moeten tegenwoordig aan allerlei eisen voldoen. Er wordt scherp op gelet dat directeuren en managers zichzelf niet nog meer salaris toebedelen. Er mag bijvoorbeeld ook niet te veel aan kantoorkosten worden besteed. Dat wordt allemaal keurig bijgehouden. Maar voor het inschakelen van externe bedrijven geldt geen enkele regel.
Transparantie belangrijk
Stichting Donateursbelangen vindt fondsenwervingsbureaus die niet aan de donateur laten weten wat er netto van een donatie bij het goede doel terechtkomt niet ethisch.
Volgens deze stichting dienen goede doelen en fondsenwervers rekening te houden met de wensen en voorkeuren van donateurs. Maar of dit ook gebeurt is natuurlijk moeilijk te controleren.
Alternatieven
Als je alles in overweging neemt kun je je serieus afvragen of je het wel moreel verantwoord vindt om nog aan dit soort grootschalige goede doelen te schenken zolang deze organisaties niet structureel veranderen.
Maar wat is dan het alternatief? Je kunt natuurlijk zelf als vrijwilliger lokaal actief worden. Je kunt bijvoorbeeld bijdragen aan het behoud van lokale gebouwen/molens of andere kleinschalige initiatieven waar je direct zicht op hebt. Dit soort zaken geven in ieder geval vaak veel meer voldoening dan het bijdragen aan grootschalige initiatieven die jouw geld voornamelijk gebruiken voor het binnenhalen van nog meer geld om de molen door te laten draaien.
